നനഞ്ഞ തോര്‍ത്തുമുണ്ട് ഒന്നു തോളില്‍ നിന്നുമെടുത്ത് മുഖവും കഴുത്തും തുടച്ച രാഘവവാര്യര്‍ വേഗം നടന്നു. രാവിലെ ക്ഷേത്രക്കുളത്തില്‍ മുങ്ങിയപ്പോ തോന്നിയ കുളിരു വിട്ടിരിക്കുണു. അമ്മേ.. മഹാമായേ…ചെവിയില്‍ ഇരുന്ന തുളസിയില എടുത്തു മണപ്പിച്ച ു. നെറ്റിയില്‍ തൊട്ട ചന്ദനം അലിഞ്ഞിരിക്കു ണു.. ഈര്‍പ്പം. വീട്ടിലെത്തി സാവിത്രിയുടെ നല്ല രസികന്‍ ഇഡ്ഡലികള്‍ നല്ല നാളി കേരചട്ട്ണിയില്‍ മുക്കി മുളകുപൊടിയും കൂട്ടി അങ്ങനെ ഓരോന്നായി സംഹരിക്കാന്‍ ധൃതിയായി. രഘൂ…സാവിത്രീവാരസ്യാര്‍ ഉറക്കെ വിളിച്ച ു. എവിടെ പോയീ ഈ ചെക്കന്‍? ഈശ്വരാ….അദ്ദേഹമിങ്ങെത്താറായല്ലേ ാ..സമയം ഏഴു കഴിഞ്ഞല്ലേ ാ. വാടാ. .എന്റെ കുട്ട്യേ…കുളിക്കാന്‍ വാടാ കണ്ണാ..അവര്‍ ഒക്കത്തു കൈവെച്ച് ഉറക്കെ വിളിച്ച ു. ഉം..അമ്മേ.. .ഞാന്‍ കുളി ച്ചേളാം. ..പതിനൊന്നു വയസ്സുകാരന്‍ രഘു വിളിച്ച ു പറഞ്ഞു.
ഈയിടെയായി അമ്മയുടെ കൈവിരലുകള്‍ തുടയി ടുക്കില്‍ സോപ്പുപതപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ഒരു തരം ഇക്കിളിയും അസ്വസ്ഥതയു൦. ശരി, നീ വേഗം കുളിച്ച ുവാ. സാവിത്രി അടുക്കളയിലേക്കു നടന്നു. ചെക്കന്‍ അങ്ങു വല്യതായി എന്നാണവന്റെ വിചാരം. അവരുടെ ചുണ്ടില്‍ ഒരു പുഞ്ചിരി മൊട്ടിട്ടു. രഘു, തൊടുമ്പോള്‍ വലുതാവുന്ന ചുക്കുമണി (അതാണു രാജന്‍ പറഞ്ഞു തന്നത്. .ലിംഗം എന്നൊക്കെ സംസ്കൃതത്തില്‍ പറയുന്നതാണുപോലു൦. അല്ലെ ങ്കില്‍ കുണ്ണ എന്നു പറയാം. ) അല്‍ഭുതത്തോടെ നോക്കി . ആദ്യമെല്ല ാ൦ ഒരു തരം അമ്പരപ്പായിരുന്നു. അമ്മ അവിടെ എണ്ണതേയ്ക്കുമ്പോഴും പിന്നെ സോപ്പുതേച്ച ുകുളിപ്പിക്കുമ്പോഴും എന്തോ ഒരിത് . വല്ല ാത്ത നാണവും, പിന്നെ ആ. ..എന്തായാലു൦ അമ്മ ഒറ്റയ്ക്കു കുളിക്കാന്‍ സമ്മതിച്ച ത് വല്യ കാര്യം. നാളെ മുതല്‍ അച്ഛന്റെ കൂടെ അമ്പലക്കുളത്തില്‍ പോയി കുളിക്കണം. അമ്മേ മഹാമായേ..സൈറനടിക്കുന്നപോലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിളി . സാവിത്രിയ്ക്ക് ചിരി വന്നു. വിയര്‍ത്തല്ലേ ാ..
ഈ ഈറനൊക്കെ ഒന്നുമാറ്റിയി ടുക. അവര്‍ പറഞ്ഞു.അവരെ നോക്കി ഒന്നു ചിരിച്ച ് വാരിയര്‍ അകത്തേക്കു കടന്നു. അലക്കി കഞ്ഞിപ്പശയിട്ട മുണ്ടുടുത്തു. പിന്നെ ഊണുമേശപ്പുറത്തേക്കു നീങ്ങി. പ്ലേറ്റില്‍ ഇഡ് ഡലിയും ചമ്മന്തിയും വിളമ്പുന്ന സാവി തിയെ നോക്കി. പാവം. എന്തുമാതരം കഷ്ട്ടപ്പെടുന്നു. വീട്ടിലെ പണിയു൦, പിന്നെ ഉള്ള കുറച്ച ു തെങ്ങുകളും, പിന്നെ രഘുവിനെ മേയ്ക്കലു൦. വിവാഹം കഴിഞ്ഞ അന്നു തന്നെ അറയുടെ താക്കോലും വീട്ടിലെ കാര്യസ്ഥതയും അവളെ ഏല്‍പ്പിച്ച താണ്. തന്റെ ചുരുങ്ങിയ വരുമാനവും പറമ്പില്‍ നിന്നും കി ട്ടുന്ന ആദായവും കൊണ്ടവള്‍ എല്ല ാ൦ ഭംഗിയായി നടത്തുന്നുണ്ട് . നല്ല ശരീരം. ഒരൊറ്റമുണ്ടും
വെളുത്ത ബ്ല ൌസും മാത്രം. നല്ല മുഖശ്രീ. വാരിയരുടെ സൌഭാഗ്യം സാവിത്രിയാണെന്നാണ് അപ്പന്‍ മേനോന്‍ പറയാറ്. സത്യമാണു താനും. കുനിഞ്ഞിരുന്ന് പ്രാതല്‍ കഴിക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തെ സാവിത്രി അനുകമ്പയോടെ നോക്കി. മെലിഞ്ഞ ശരീരം. മുടി മുഴുവന്‍ നരച്ച ിരിക്കു ണു. പാവം. വല്ല ാതെ കഷ്ട്ടപ്പെടുന്നു. അമ്പലത്തിലെ കഴകവും, പിന്നെ ദേവസ്വത്തിലെ ചെറിയ പണിയും. ഏതായാലു൦ കുടുംബം ചെറുതായ കാരണം വലിയ മുട്ടില്ല ാതെ കഴിയുന്നു. ഒരു മകനേയുള്ളൂ..അതു പിന്നെ, എത്രനാളായി അദ്ദേഹം തന്നെ ഒന്നു തൊട്ടിട്ട്? പാവം. ചൂടുള്ള ചായ പകര്‍ന്നു. വന്നിരുന്ന രഘുവിനും വിളമ്പി. അമ്മേ ഞാന്‍ പോണൂ. രഘു വിളിച്ച ുപറഞ്ഞ് അവന്റെ മഞ്ഞനിറമുള്ള പെട്ടിയുമെടുത്തോടി. എന്തൊരഭിമാനമാണവന് ആ സ്റ്റീല്‍ പെട്ടിയെക്കുറിച്ചേ ാര്‍ത്ത്. സാവിത്രി പുഞ്ചിരിച്ച ു. നിക്കെടാ കുട്ടാ..അവനെ അടുത്തു പിടിച്ച ു നിര്‍ത്തി നി റുകയില്‍ രാസ് നാദിപ്പൊടി തിരുമ്മി. മുണ്ടിന്റെ അറ്റമുയര്‍ത്തി ചുരുട്ടി ചെവിയിലെ വെള്ളം വലിച്ചെട ുത്തു. അമ്മേ, വൈകുന്നു . അവന്‍ ചിണുങ്ങി. ശരി കുട്ടാ. വഴിയോരം ചേര്‍ന്നു പോണേ. . ശരിയമ്മേ. അവന്‍ ഓടി .
കളിക്കാനാവും. അവര്‍ പിന്നെയും ഒന്നു ചിരിച്ച ു. ഇന്നെന്താ, നല്ല സന്തോഷത്തിലാണല്ലേ ാ. വാരിയര്‍ അവരുടെ ചുമലില്‍ ഒന്നു തൊട്ടു. സാവി തി അയാളിലേക്കൊന്നു ചാഞ്ഞു. വാരിയര്‍ അവളെ ഒന്നടക്കിപ്പി ടിച്ചു. എന്നിട്ടു വിട്ടു. അകത്തേക്കു നടന്നു. ഇന്നെന്തുപറ്റി? സാധാരണ തന്നെ തൊടാറു പോലുമില്ല ല്ലേ ാ? ഇനി കുളിക്കടവില്‍ വല്ല ഒരുമ്പെട്ടവളുമാരേയും കണ്ടോ? ഹേയ് ..അതുണ്ടാവി ല്യ..സ്വാത്വികനാണദ്ദേഹം. സാവിതി പിന്നാലെ നടന്നു. ജൂബ്ബ യെടുത്തു കൊടുത്തു. അദ്ദേഹം കക്ഷത്തില്‍ കുറച്ച ു പൌഡര്‍ കുടഞ്ഞിട്ട് ജൂബ്ബ യിലേക്കു കൈകള്‍ കടത്തി. ശരിക്കും കൊച്ച ു കുട്ടികളെപ്പോലെ തന്നെ. ഈശ്വരാ..താനൊരു ദിവസം ഇല്ല ാതായാല്‍ അദ്ദേഹമെങ്ങിനെ ജീവിക്കു൦? ഉള്ളൊന്നു പിടഞ്ഞു. കൈയുയര്‍ത്തി ജൂബ്ബ യിടുവിക്കുന്ന സാവി തിയുടെ നനഞ്ഞ കക്ഷത്തിലേക്ക് വാരിയര്‍ ഒന്നു പാളിനോക്കി. ഇപ്പഴും അവള്‍ക്കു ചെറൂപ്പം തന്നെ. പാവം..അവളുടെ ചുമലില്‍ ഒന്നമര്‍ത്തിയിട്ട് വാരിയര്‍ നടന്നു. ദേവസ്വം ഓഫീസിലെത്താന്‍ നേരമായി. സാവിത്രി ഇളവന്‍ കഷണങ്ങള്‍ അരിയുകയായിരുന്നു. മൊളോഷ്യം അദ്ദേഹത്തിനും രഘുവിനും വല്യ ഇഷ്ട്ടാണ്.
പിന്നെ കടുമാങ്ങയും പപ്പടവും. മതി. വേണെങ്കില്‍ ഒപായത്തിലൊരു ഉപ്പേരിയുമാകാം. കയ്പ്പയ്ക്ക മൂത്തുനില്‍പ്പുണ്ട്. അവര്‍ ചെറിയ ചുവന്നുള്ളി അരിഞ്ഞു. കണ്ണില്‍ വെള്ളം നിറഞ്ഞു.ഉമ്മറത്ത് അടക്കിപ്പി ടിച്ച കുര. ചെന്നു വാതില്‍ തുറന്നു. തുടുത്ത മുഖമുള്ള, ചുരുണ്ട മുടിയുള്ള അപ്പന്‍ മേനോന്‍. എന്താസാവിത്യ്രേ. .വാരിയര്‍ പു റപ്പെട്ടോ? അദ്ദേഹം പോയി. ചായ എടുക്കട്ടേ? ശരി. മേനോന്‍ കസാലയില്‍ ഇരുന്നു. ചുറ്റിലും ഒന്നു കണ്ണോടിച്ച ു. എത്രയോ നാളായി കാണുന്ന ചുവരുകളും, ചില്ല ി ട്ട ദൈവങ്ങളുടെ മുഖങ്ങളും. കസാലകളുടെ പിന്നില്‍ തലകള്‍ ചുവരില്‍ ചാരുന്ന ഇടത്തില്‍ മെഴുക്കുപുരണ്ട് കറുത്തിരിക്കുന്നു. ഈ വീട്ടില്‍ ജീവനുള്ള, തുടിക്കുന്ന ഒന്നേ ഒന്നു മാത്രം, സാവിത്രി. ഓട്ടുഗ്ല ാസ്സില്‍ ചായയുമായി അവള്‍ വന്നു. ചുരുണ്ട മുടി നെറ്റിയിലേക്കൂര്‍ന്നുവീണുകിടക്കുന്നു. എന്താ സാവി ത്യ്രേ..രണ്ടാഴ്ച്ച നിന്നെ കാണാതായപ്പോ എന്തോ ഒരിതുമാതിരി. മേനോന്‍ സ്വാദുള്ള ചായ കുടിച്ച ുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു. വലിയ തിരക്കുള്ള ദേഹമല്ലേ . ബാക്കിയുള്ളോരുടെ കാര്യം അങ്ങു മറന്നുകാണും. സാവി തി അല്‍പ്പം പരിഭവിച്ച ു.എന്റെ സാവിത്രിക്കുട്ട്യേ എങ്ങനെ മറക്കും? മേനാന്‍ അവളെ ഒന്നുഴിഞ്ഞുനോക്കി. നല്ല പെണ്ണ്. ഇതുവരെ ജീവിതത്തില്‍ എത്രയോ പെണ്ണുങ്ങള്‍ വന്നുപോയിരിക്കുന്നു ?
ഈയിടെയായി അമ്മയുടെ കൈവിരലുകള്‍ തുടയി ടുക്കില്‍ സോപ്പുപതപ്പിക്കുമ്പോള്‍ ഒരു തരം ഇക്കിളിയും അസ്വസ്ഥതയു൦. ശരി, നീ വേഗം കുളിച്ച ുവാ. സാവിത്രി അടുക്കളയിലേക്കു നടന്നു. ചെക്കന്‍ അങ്ങു വല്യതായി എന്നാണവന്റെ വിചാരം. അവരുടെ ചുണ്ടില്‍ ഒരു പുഞ്ചിരി മൊട്ടിട്ടു. രഘു, തൊടുമ്പോള്‍ വലുതാവുന്ന ചുക്കുമണി (അതാണു രാജന്‍ പറഞ്ഞു തന്നത്. .ലിംഗം എന്നൊക്കെ സംസ്കൃതത്തില്‍ പറയുന്നതാണുപോലു൦. അല്ലെ ങ്കില്‍ കുണ്ണ എന്നു പറയാം. ) അല്‍ഭുതത്തോടെ നോക്കി . ആദ്യമെല്ല ാ൦ ഒരു തരം അമ്പരപ്പായിരുന്നു. അമ്മ അവിടെ എണ്ണതേയ്ക്കുമ്പോഴും പിന്നെ സോപ്പുതേച്ച ുകുളിപ്പിക്കുമ്പോഴും എന്തോ ഒരിത് . വല്ല ാത്ത നാണവും, പിന്നെ ആ. ..എന്തായാലു൦ അമ്മ ഒറ്റയ്ക്കു കുളിക്കാന്‍ സമ്മതിച്ച ത് വല്യ കാര്യം. നാളെ മുതല്‍ അച്ഛന്റെ കൂടെ അമ്പലക്കുളത്തില്‍ പോയി കുളിക്കണം. അമ്മേ മഹാമായേ..സൈറനടിക്കുന്നപോലെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിളി . സാവിത്രിയ്ക്ക് ചിരി വന്നു. വിയര്‍ത്തല്ലേ ാ..
ഈ ഈറനൊക്കെ ഒന്നുമാറ്റിയി ടുക. അവര്‍ പറഞ്ഞു.അവരെ നോക്കി ഒന്നു ചിരിച്ച ് വാരിയര്‍ അകത്തേക്കു കടന്നു. അലക്കി കഞ്ഞിപ്പശയിട്ട മുണ്ടുടുത്തു. പിന്നെ ഊണുമേശപ്പുറത്തേക്കു നീങ്ങി. പ്ലേറ്റില്‍ ഇഡ് ഡലിയും ചമ്മന്തിയും വിളമ്പുന്ന സാവി തിയെ നോക്കി. പാവം. എന്തുമാതരം കഷ്ട്ടപ്പെടുന്നു. വീട്ടിലെ പണിയു൦, പിന്നെ ഉള്ള കുറച്ച ു തെങ്ങുകളും, പിന്നെ രഘുവിനെ മേയ്ക്കലു൦. വിവാഹം കഴിഞ്ഞ അന്നു തന്നെ അറയുടെ താക്കോലും വീട്ടിലെ കാര്യസ്ഥതയും അവളെ ഏല്‍പ്പിച്ച താണ്. തന്റെ ചുരുങ്ങിയ വരുമാനവും പറമ്പില്‍ നിന്നും കി ട്ടുന്ന ആദായവും കൊണ്ടവള്‍ എല്ല ാ൦ ഭംഗിയായി നടത്തുന്നുണ്ട് . നല്ല ശരീരം. ഒരൊറ്റമുണ്ടും
വെളുത്ത ബ്ല ൌസും മാത്രം. നല്ല മുഖശ്രീ. വാരിയരുടെ സൌഭാഗ്യം സാവിത്രിയാണെന്നാണ് അപ്പന്‍ മേനോന്‍ പറയാറ്. സത്യമാണു താനും. കുനിഞ്ഞിരുന്ന് പ്രാതല്‍ കഴിക്കുന്ന അദ്ദേഹത്തെ സാവിത്രി അനുകമ്പയോടെ നോക്കി. മെലിഞ്ഞ ശരീരം. മുടി മുഴുവന്‍ നരച്ച ിരിക്കു ണു. പാവം. വല്ല ാതെ കഷ്ട്ടപ്പെടുന്നു. അമ്പലത്തിലെ കഴകവും, പിന്നെ ദേവസ്വത്തിലെ ചെറിയ പണിയും. ഏതായാലു൦ കുടുംബം ചെറുതായ കാരണം വലിയ മുട്ടില്ല ാതെ കഴിയുന്നു. ഒരു മകനേയുള്ളൂ..അതു പിന്നെ, എത്രനാളായി അദ്ദേഹം തന്നെ ഒന്നു തൊട്ടിട്ട്? പാവം. ചൂടുള്ള ചായ പകര്‍ന്നു. വന്നിരുന്ന രഘുവിനും വിളമ്പി. അമ്മേ ഞാന്‍ പോണൂ. രഘു വിളിച്ച ുപറഞ്ഞ് അവന്റെ മഞ്ഞനിറമുള്ള പെട്ടിയുമെടുത്തോടി. എന്തൊരഭിമാനമാണവന് ആ സ്റ്റീല്‍ പെട്ടിയെക്കുറിച്ചേ ാര്‍ത്ത്. സാവിത്രി പുഞ്ചിരിച്ച ു. നിക്കെടാ കുട്ടാ..അവനെ അടുത്തു പിടിച്ച ു നിര്‍ത്തി നി റുകയില്‍ രാസ് നാദിപ്പൊടി തിരുമ്മി. മുണ്ടിന്റെ അറ്റമുയര്‍ത്തി ചുരുട്ടി ചെവിയിലെ വെള്ളം വലിച്ചെട ുത്തു. അമ്മേ, വൈകുന്നു . അവന്‍ ചിണുങ്ങി. ശരി കുട്ടാ. വഴിയോരം ചേര്‍ന്നു പോണേ. . ശരിയമ്മേ. അവന്‍ ഓടി .
കളിക്കാനാവും. അവര്‍ പിന്നെയും ഒന്നു ചിരിച്ച ു. ഇന്നെന്താ, നല്ല സന്തോഷത്തിലാണല്ലേ ാ. വാരിയര്‍ അവരുടെ ചുമലില്‍ ഒന്നു തൊട്ടു. സാവി തി അയാളിലേക്കൊന്നു ചാഞ്ഞു. വാരിയര്‍ അവളെ ഒന്നടക്കിപ്പി ടിച്ചു. എന്നിട്ടു വിട്ടു. അകത്തേക്കു നടന്നു. ഇന്നെന്തുപറ്റി? സാധാരണ തന്നെ തൊടാറു പോലുമില്ല ല്ലേ ാ? ഇനി കുളിക്കടവില്‍ വല്ല ഒരുമ്പെട്ടവളുമാരേയും കണ്ടോ? ഹേയ് ..അതുണ്ടാവി ല്യ..സ്വാത്വികനാണദ്ദേഹം. സാവിതി പിന്നാലെ നടന്നു. ജൂബ്ബ യെടുത്തു കൊടുത്തു. അദ്ദേഹം കക്ഷത്തില്‍ കുറച്ച ു പൌഡര്‍ കുടഞ്ഞിട്ട് ജൂബ്ബ യിലേക്കു കൈകള്‍ കടത്തി. ശരിക്കും കൊച്ച ു കുട്ടികളെപ്പോലെ തന്നെ. ഈശ്വരാ..താനൊരു ദിവസം ഇല്ല ാതായാല്‍ അദ്ദേഹമെങ്ങിനെ ജീവിക്കു൦? ഉള്ളൊന്നു പിടഞ്ഞു. കൈയുയര്‍ത്തി ജൂബ്ബ യിടുവിക്കുന്ന സാവി തിയുടെ നനഞ്ഞ കക്ഷത്തിലേക്ക് വാരിയര്‍ ഒന്നു പാളിനോക്കി. ഇപ്പഴും അവള്‍ക്കു ചെറൂപ്പം തന്നെ. പാവം..അവളുടെ ചുമലില്‍ ഒന്നമര്‍ത്തിയിട്ട് വാരിയര്‍ നടന്നു. ദേവസ്വം ഓഫീസിലെത്താന്‍ നേരമായി. സാവിത്രി ഇളവന്‍ കഷണങ്ങള്‍ അരിയുകയായിരുന്നു. മൊളോഷ്യം അദ്ദേഹത്തിനും രഘുവിനും വല്യ ഇഷ്ട്ടാണ്.
പിന്നെ കടുമാങ്ങയും പപ്പടവും. മതി. വേണെങ്കില്‍ ഒപായത്തിലൊരു ഉപ്പേരിയുമാകാം. കയ്പ്പയ്ക്ക മൂത്തുനില്‍പ്പുണ്ട്. അവര്‍ ചെറിയ ചുവന്നുള്ളി അരിഞ്ഞു. കണ്ണില്‍ വെള്ളം നിറഞ്ഞു.ഉമ്മറത്ത് അടക്കിപ്പി ടിച്ച കുര. ചെന്നു വാതില്‍ തുറന്നു. തുടുത്ത മുഖമുള്ള, ചുരുണ്ട മുടിയുള്ള അപ്പന്‍ മേനോന്‍. എന്താസാവിത്യ്രേ. .വാരിയര്‍ പു റപ്പെട്ടോ? അദ്ദേഹം പോയി. ചായ എടുക്കട്ടേ? ശരി. മേനോന്‍ കസാലയില്‍ ഇരുന്നു. ചുറ്റിലും ഒന്നു കണ്ണോടിച്ച ു. എത്രയോ നാളായി കാണുന്ന ചുവരുകളും, ചില്ല ി ട്ട ദൈവങ്ങളുടെ മുഖങ്ങളും. കസാലകളുടെ പിന്നില്‍ തലകള്‍ ചുവരില്‍ ചാരുന്ന ഇടത്തില്‍ മെഴുക്കുപുരണ്ട് കറുത്തിരിക്കുന്നു. ഈ വീട്ടില്‍ ജീവനുള്ള, തുടിക്കുന്ന ഒന്നേ ഒന്നു മാത്രം, സാവിത്രി. ഓട്ടുഗ്ല ാസ്സില്‍ ചായയുമായി അവള്‍ വന്നു. ചുരുണ്ട മുടി നെറ്റിയിലേക്കൂര്‍ന്നുവീണുകിടക്കുന്നു. എന്താ സാവി ത്യ്രേ..രണ്ടാഴ്ച്ച നിന്നെ കാണാതായപ്പോ എന്തോ ഒരിതുമാതിരി. മേനോന്‍ സ്വാദുള്ള ചായ കുടിച്ച ുകൊണ്ടു പറഞ്ഞു. വലിയ തിരക്കുള്ള ദേഹമല്ലേ . ബാക്കിയുള്ളോരുടെ കാര്യം അങ്ങു മറന്നുകാണും. സാവി തി അല്‍പ്പം പരിഭവിച്ച ു.എന്റെ സാവിത്രിക്കുട്ട്യേ എങ്ങനെ മറക്കും? മേനാന്‍ അവളെ ഒന്നുഴിഞ്ഞുനോക്കി. നല്ല പെണ്ണ്. ഇതുവരെ ജീവിതത്തില്‍ എത്രയോ പെണ്ണുങ്ങള്‍ വന്നുപോയിരിക്കുന്നു ?